Deprem ve Afetlerde Psikolojik İlk Yardım
Depremler insanların beklenmedik şekilde yakalanabildikleri, oluştuğu an itibariyle kişisel müdahalelere kapalı bir doğal afettir. Depremler toplumsal ilklerimizi etkilemekle birlikte yarattığı etki alanına göre bir seferberliğin de başlamasıdır. Depremler fizyolojik yaralanmaları beraberinde getirdiği gibi psikolojik yaralanmaları da beraberinde getirmektedir. Bu noktada psikolojik ilk yardım (PİY) büyük bir önem taşımaktadır. Psikolojik ilk yardım, acil durumlardan, afetlerden veya travmatik olaylardan etkilenen kişilerin ruh sağlığının bozulmasını önlemeyi amaçlayan insani bir müdahale ve destek faaliyetidir. Bireyin doğal olarak iyileşmesini sağlayan güvenli bir alan yaratma işidir. Psikososyal desteğin temel ilkelerini içeren psikolojik ilk yardım,
- Acil durumlarda insanlara yardımcı olmak için
- Kendilerini güvende, sakin ve umutlu hissetmelerine yardımcı olmak için,
- Başkalarıyla iletişim halinde olmalarını sağlamak için,
- Yaşanan stres düzeyini azaltmak,
- Fiziksel, duygusal ve sosyal desteğe erişim tedarik,
- Direnci artırmak için tasarlanmıştır.
Olaydan sonraki ilk saat, gün ve haftalarda psikolojik ilk yardım sağlanabilir. Bununla birlikte, olaydan aylar veya yıllar sonra yaşanırsa/tanık olunursa, olayın yıldönümleri veya stresli deneyimlerin benzer hatırlatıcıları varsa, güçlü bir stres tepkisi ortaya çıkabilir. PİY (Psikolojik İlk Yardım), belirli durumlarda da sağlanabilen önemli bir destek faaliyetidir. PİY tanı veya tedavi gerektirmez, ancak etkili ve becerikli olması için doğru şekilde yapılmalıdır. Acil durum sonrası psikolojik ilk yardım, basit ilk yardım kurallarına uyulması halinde, etkilenen kişinin etrafındaki herkes tarafından uygulanabilir. Arkadaşlar, öğretmenler, aile, saha ekibi vb. herkes psikolojik ilk yardım sağlayabilir. Psikolojik ilk yardım için yapılabilecekleri maddeler halinde sıralayacak olursak;
- Stabilize etmek (stres tepkilerinin kötüleşmesini önlemek)
- Akut sıkıntıyı azaltmak (azaltmak ve söndürmek)
- Gerekli durumlarda uzun süreli desteğe erişimi kolaylaştırmak
- İzlemek (Acil durum alanında, ortamı izleyerek bir ön değerlendirme yapmanız önemlidir. Alanın güvenli olup olmadığını ve yardıma ihtiyaç duyan kişilerin kimler olduğunu izleyerek tespit edin.)
- Dinlemek (Psikolojik ilk yardıma ihtiyacı olan kişilere doğru şekilde yaklaşmak, ihtiyaçlarını öğrenmek ve güvende hissetmelerini yardımcı olmak için dinleyin ve iletişim kurun.)
- Bağ kurmak (İhtiyaç duydukları desteklere ulaşmalarını sağlamak için hem ilgili kişi ve kurumlarla, hem sevdikleriyle hem de içsel kaynaklarına erişmelerini sağlayacak şekilde bağlantı kurmalarına destek olun.)
- Kendinizi bireysel olarak hazırlayın;
- Daha önce benzer nitelikle bir olayda görev aldım mı?
- Olayın kendisinin ya da olaydan etkilenen belli gruplarla çalışmanın beni zorlayabilecek herhangi bir yönü var mı?
- Şu anki sağlık durumum bu çalışmada görev almam için uygun mu?
- Görevdeki çalışma koşulları güncel yaşam koşullarıma uygun mu? (Seyahat engeli, sahada uzun süre kalmanın gerekmesi, ailede bakım verme yükümlülüğü olan birinin varlığı vb.)
- Bu gibi olaylarla çalışırken psikolojik öz bakım konusunda nelere dikkat etmem gerektiğini biliyor ve uyguluyor muyum?)