Akran Zorbalığı Yaşayan Çocuklar Nasıl Fark Edilir?

Akran zorbalığı, çocukluk ve ergenlik dönemlerinde bireylerin birbirlerine sözel, fiziksel, sosyal ve davranışsal zarar vermesidir. Bu tanım için zorbalık tanımının seçilmesinin nedeni ise orantısız güç, süreklilik ve yıkıcılığın çokça bulunmasıdır.

Kimler Zorbalık Yapar?

Kendini güvensiz hisseden popüler ya da kontrol sahibi olmak isteyen, güçlü duyguları (öfke, incinme, hayal kırıklığı, mutsuzluk, çaresizlik, yalnızlık, dışlanma vb.) yönetmekte zorlanan, farklılıklar (ırk, dil, din, kilo, görünüş) hakkında bilinç düzeyi yüksek olmayan, sosyal becerileri yaş grubuna oranla geri kalmış, aile içerisinde ilgi ve anlayışla karşılaşmayan, saldırgan tutumlara maruz kalan çocuklarda rastlanmaktadır. Eğitim hayatlarında rekabete maruz kalan ve başa çıkamayan çocuklar da akran zorbalığına başvurabilir.

Akran Zorbalığına maruz kalan çocuklar nasıl anlaşılır?

Akran zorbalığına maruz kalan çocuklarda aynı zorbalık yapanlar gibi yalnızlaşma, çaresizlik, mutsuzluk ve öfke gibi duygular hissederler ve içe kapanma, depresif ruh hali ve özgüven eksikliği görülür. Maruz kaldıkları durumları ve yaşadıklarını ailelerine ve okuldaki öğretmenlerine anlatmayı çok fazla tercih etmezler; inanılmayacağı, anlaşılmayacağı, dalga geçileceği ve bu durumun sürmesine neden olacakları korku ve endişelerini yaşarlar.

Benlik saygısı, hayata ve insanlara karşı güven algısında azalma görülür. Uyku ve yeme düzensizliği, gelişimsel sorunlar, akademik başarıda düşüş, evden veya okuldan kaçma şiddete yönelim, depresyon ve yalnızlaşma gibi değişiklikler görülür. Aslında zorbalığı yapanlarında yapma sebepleriyle çok fazla paralellik göstermekte…

Akran zorbalığına maruz kalan çocuk okula gitmek istemez, gün içerisinde arkadaşları ve yaptıklarına dair hiçbir şey anlatmak istemez, eşyaları sık sık kaybolur ya da ciddi hasarlar görür, açıklayamadığı yaralar olabilir, okul dışında arkadaşlarıyla görüşmek istemez, iştahsızlık, öfke patlamaları, korkulu rüyalar, alt ıslatma gibi durumlar ortaya çıkar.

Neler Yapılabilir?

Öncelikli olarak anlayışlı ve ilgili olunmalı, doğru sınırlar koyulmalı. Akran zorbalığı yapan ve maruz kalan çocuklarda ilgi ve empati ihtiyacı yüksek düzeylerdedir ve her ikisinin de anlaşılmaya ihtiyacı vardır. Bu nedenle ilgiyi üzerlerinden almak, ceza vermek, yargılamak korktuklarının başlarına gelmesine neden olacaktır ve zorbalığın şiddeti artacaktır.

Çocuğunuz size anlatmayı tercih ettiği andan itibaren bölmeden, yargılamadan dinlemeli; neler hissettiklerini, nasıl tepkiler verdiklerini öğrenmeniz önemli bir nokta; kendilerini korumaları, haklarını ve sınırlarını korumaları adına sağlıklı çözüm yolları geliştirmenize yardımcı olacaktır. Yaşadıkları öfkeyle baş etmeyi, empati yapabilmeyi ve doğru arkadaşlık kavramlarını öğretmek yaşadığı zor dönemi atlatmasına yardımcı olacaktır. Bu süreçte okul ile iletişime geçip uygun çözüm ortamlarının oluşmasını her iki taraf için de oluşturmaya çalışabilirsiniz.

Klinik Psikolog Duygu ERTEN