Çocuklarda Okul Olgunluğu Nedir?
İlk okul yaşının gelmesiyle birlikte her aile içerisinde birtakım kaygılar, düzenlemeler, değişimler yaşanmaktadır. Okuma yazmayı öğrenmesi, yeni arkadaşlar edinmesi, çok başarılı olması ailelerin beklentilerini oluşturur. Peki bu beklentilere çocuğunuz ne derece uygun?
Okul olgunluğu, ilk okul için sadece çocuğun yaşının yeterli olmaması durumudur; çocuğun kimlik yaşı, duygusal yaşı, sosyal ve bilişsel süreçlerinin toplamıdır.
İlk okula başlamak üzere olan çocuktan bilişsel olarak beklenenler; ince motor becerileri (yazı yazabilme; kalem, makas, çatal, kaşık tutabilme vb.), kısa ve uzun süreli hafıza, odaklanma bilme (20-25dk.), işitsel- görsel dikkat, sıralama, dil, öğrenme, renk bilgisi, ses bilgisi ve aritmetik becerisinin yaş grubuna uygun bir şekilde gelişim göstermesidir.
Çocuğun ilk okul için duygusal olgunluğunun değerlendirilmesi sosyallikle iç içe olup genel olarak; arkadaşlık kurabilme, 2-3 arkadaş edinebilme ve bu arkadaşlıkları sürdürebilme, oyuna davet edilme ve edebilme, duygularının farkında ve ifade edebilme, empati kurabilme, bağımsız olma ve ortaklaşa hareket etme dengesini kurabilme, sosyal sorunları çözebilme, öfkelendiği zaman kendini kontrol edebilme, paylaşabilme, bekleyebilme ve ebeveynlerden biri bile yanında değilken yabancı biriyle kalabilme kriterlerinin değerlendirilmesidir. Ayrıca öz bakımını yaşına uygun olarak yapabilmesi de beklenmektedir.
Okul olgunluğu genellikle okul öncesi eğitimin sonunda değerlendirilir ve okulun çocuk için gelişim basamağı mı yoksa yük mü olacağına karar verilir. Gerekli görüldüğünde alanında uzman psikologlar tarafından da çeşitli testler ve yöntemlerle değerlendirmeler yapılabilir. Değerlendirme sonucunda okul olgunluğunun ilk okul için yeterli olmadığına karar verilirse çocuk okula bir sene geç başlatılabilir. Okul olgunluğu yeterli olmayan ve ilk okula başlamış çocuklarda dışlanma, öfke patlamaları, akademik alanda başarısızlık görülebilmektedir.
Kısaca; çocuğun hem duygusal gelişimi hem de akademik başarısı için ilk okula başlamadan önce deneyimlediği, öğrendiği ve hayatına kattığı her şey birer basamak. Okula başlarken ve sonrasında ne kadarını hayatına katmış olursa geri kalanları bu doğrultuda daha rahat ve sağlıklı öğrenebilecektir.
Klinik Psikolog Duygu ERTEN