Ergenlerde Problem Çözme Becerisinin Gelişimi
Günümüz dünyasında medeniyetle birlikte gelen kolaylıklar ve değişimler aslında beraberinde sorunları da getirmektedir. Bunların yarattığı durumlar ve genel olarak insan hayatında zaten var olan problem durumlarla baş etme kimi gruplar ve bazı insanlar için özel bir hal almaktadır. Söz konusu gruplardan biri de ergenlik çağındaki bireylerdir.
Gençlik döneminin ergen için sorunlu bir dönem olduğu ve bu dönemde ergenin toplumla ve ailesiyle çeşitli çatışma ve problemler yaşadığı bilinmektedir. Genel olarak baktığımızda problem olarak tanımlanabilecek durumlar ergenlikte artış göstermektedir. Aynı zamanda ergen henüz bu problemlerle baş etmeyi öğrenmiş değildir. Özellikle erinlikten ergenliğe geçen bireyler yaşamlarında daha önce karşılaşmadıkları durumlarla karşı karşıya kalmakta ve nasıl davranacaklarını bilememektedirler.
Pek çok sebeple ergenlik zor bir dönem olarak tanımlanır. Bunlardan bazıları fiziksel gelişimdeki değişimler, cinselliğe yönelme, ergenin ailesi, arkadaşları, çevresi ile ilişkilerindeki değişimler vb. olarak sıralanabilir. Ancak bu dönemin fırtınalı ve stresli bir dönem olarak tanımlanmasına karşı bu dönemi problemli kılanın ergenin yeni oluşumlarla başa çıkma becerilerinin gelişmemiş olması şeklinde belirlenmektedir. Zamanla ergen karşılaştığı problemlerle başa çıkma becerilerini geliştirip, değişik çözüm yolları bulacaktır.
Özellikle ergenliğin son dönemindeki bireyler problemleri karşılama ve onları çözümlemeye yönteminde daha olgundur. Problemler genellikle kişisel çekicilik, aile ya da toplumsal uyum, gelir, eğitim başarısı ve cinsel ilişkiler çevresinde toplanır. Birçok genç aile ve yakın çevresi tarafından yanlış anlaşıldığı düşüncesindedir. Bu düşünce onları yalnız kalmaya ve problemlerin çözümünde yardımsız bırakmaya itmektedir. Kendinden başkalarının da aynı şekilde problemleri olduğunu öğrenmek genci rahatlatacak ve daha etkin kılacaktır.
Tüm nesiller, yaşadıkları çevreye etkin uyum sağlayabilmek için problem çözmeyi öğrenmek durumundadır. Problemlerin çözümü, disiplinler arası bilgiyi, çok yönlü düşünmeyi, yaratıcılığı ve beceriyi gerektirir.
Problem çözme, bireyin kendi yeteneklerini keşfederek gelişmesini ve ihtiyaçlarını karşılamasını kolaylaştırır. Birey, karşılaştığı güçlükler üzerinde başkalarının karar vermesini bekleyeceği yerde, bu güçlüklere kendisi çözüm yolları arar, bilgilerini ve becerilerini kullanma fırsatı bulur, kendine güveni artar. Bu nedenle eğitimin en önemli araçlarından biri, bireylerin problem çözme becerilerini geliştirmektir.
Bireylerde problem çözme becerisini geliştirmek için, aşağıdaki etkinlikler önerilebilir.
- Problem çözebilmek için bireyin problemle ilgili ön bilgilere sahip olması ve bilgileri örgütlemesi gerekir. Bilgilerin bireyin belleğinde örgütlenmiş biçimi problem çözme becerisini etkiler. Bireyin belleğindeki yapılanmış bilgiler problem çözmeyi kolaylaştırır.
- Bireylerin hızlı ve doğru problem çözebilmeleri için günlük hayatta sıkça karşılaşılan problemlerle ilgili hazır çözüm modelleri oluşturmaları sağlanmalıdır.
- Bireyleri problem çözmeye teşvik etmeli,
- Problem sırasında bireylerin problemi anlamalarına yardım edilmelidir.